Nhật Bản có những quy định chi tiết về thừa kế, và phương thức thừa kế được quy định rõ ràng trong pháp luật.

Ngoài ra, vì thủ tục khai báo và nộp thuế thừa kế phát sinh từ việc thừa kế khá phức tạp, nên trong nhiều trường hợp sẽ cần nhờ đến sự hỗ trợ của các chuyên gia như kế toán thuế.

Bài viết này trình bày một cách dễ hiểu về trình tự và quy định khi người nước ngoài thừa kế tài sản tại Nhật Bản.

Nếu bạn là người có quốc tịch nước ngoài và dự định thừa kế hoặc đang sở hữu tài sản tại Nhật Bản, nhất định hãy đọc đến cuối bài.

Về việc thừa kế của người nước ngoài có tài sản tại Nhật Bản

Tại Nhật Bản, khi xảy ra việc thừa kế, điều quan trọng không phải là loại hay giá trị tài sản mà là quốc tịch của người để lại di sản và người thừa kế.

Trường hợp người thừa kế là người nước ngoài

Việc có người nước ngoài trong hàng thừa kế được gọi là “thừa kế quốc tế” hoặc “thừa kế có yếu tố nước ngoài”.

Nhật Bản áp dụng “chế độ thống nhất luật thừa kế”, nghĩa là việc thừa kế được thực hiện dựa trên quốc tịch của người để lại di sản.

Vì vậy, ngay cả khi người thừa kế là người nước ngoài, nếu người để lại di sản là người Nhật thì việc thừa kế vẫn sẽ được tiến hành theo pháp luật Nhật Bản.

Chế độ thống nhất luật thừa kế này không chỉ được Nhật Bản mà còn được áp dụng tại các nước như Hàn Quốc.

Ngoài ra, trên thế giới còn có các chế độ khác như “chế độ luật nơi cư trú cuối cùng”, lấy nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản làm cơ sở, hoặc “chế độ phân chia thừa kế”, áp dụng luật của quốc gia nơi có bất động sản.

Trường hợp người để lại di sản là người nước ngoài

Nếu người để lại di sản (người thực hiện việc để lại tài sản) là người nước ngoài, thì việc thừa kế sẽ được tiến hành theo luật quốc gia của người đó.

Ngay cả khi việc thừa kế xảy ra tại Nhật Bản, thì vẫn sẽ được thực hiện theo pháp luật của quốc gia người để lại di sản.

Tuy nhiên, nếu quốc gia đó áp dụng “chế độ phân chia thừa kế” (bất động sản được thừa kế theo luật của nơi tài sản tọa lạc) hoặc “chế độ luật nơi cư trú cuối cùng” (dựa theo luật của quốc gia nơi cư trú cuối cùng), thì kết quả là việc thừa kế sẽ được tiến hành theo pháp luật Nhật Bản.

Thuế thừa kế không liên quan đến quốc tịch

Thuế thừa kế không phụ thuộc vào quốc tịch.

Do đó, ngay cả khi người để lại di sản hoặc người thừa kế, hoặc cả hai là người nước ngoài thì trong nhiều trường hợp vẫn bị đánh thuế thừa kế tại Nhật Bản.

Tuy nhiên, nếu người để lại di sản không cư trú tại Nhật quá 10 năm hoặc chỉ sinh sống tạm thời tại Nhật thì chỉ tài sản ở Nhật mới bị đánh thuế thừa kế.

Khác biệt về thừa kế tùy theo nơi cư trú của người thừa kế

Phần này giải thích sự khác biệt về cách xử lý khi người để lại di sản là người Nhật và người thừa kế là người nước ngoài, nhưng việc thừa kế được thực hiện theo pháp luật Nhật Bản — tùy thuộc vào việc người thừa kế đang ở trong hay ngoài nước Nhật.

Khi người thừa kế đang ở trong nước Nhật

Trong trường hợp người để lại di sản là người Nhật và người thừa kế là người nước ngoài nhưng đang cư trú tại Nhật, thì thủ tục thừa kế sẽ được tiến hành theo pháp luật Nhật Bản.

Điều này là do Nhật Bản áp dụng “chế độ thống nhất luật thừa kế” như đã nói ở trên.

Mặc dù các giấy tờ cần thiết sẽ khác với người có quốc tịch Nhật, nhưng trình tự thủ tục về cơ bản là giống nhau. Người nước ngoài cũng sẽ bị đánh thuế thừa kế giống như người Nhật.

Khi người thừa kế đang ở nước ngoài

Nếu người thừa kế đang cư trú tại nước ngoài, thủ tục có thể phức tạp hơn một chút, nhưng thỏa thuận phân chia di sản có thể được thực hiện qua email hoặc điện thoại, vì vậy người ở nước ngoài vẫn có thể tiến hành thừa kế.

Ngay cả khi người thừa kế là người nước ngoài sống ở nước ngoài, nếu người để lại di sản là người Nhật thì pháp luật áp dụng vẫn là pháp luật Nhật Bản.

Người chỉ tạm thời sống ở nước ngoài cũng sẽ bị đánh thuế thừa kế, nhưng trong các trường hợp sau thì chỉ tài sản tại Nhật mới bị đánh thuế:

l  Người thừa kế không có địa chỉ cư trú tại Nhật

l  Người thừa kế không có địa chỉ cư trú tại Nhật trong hơn 10 năm, hoặc đã từng có địa chỉ trong 10 năm qua nhưng tại thời điểm bắt đầu thừa kế thì không có địa chỉ, hoặc là người nước ngoài có tư cách lưu trú

Hãy lưu ý rằng, tùy theo hoàn cảnh cụ thể mà cách tính thuế thừa kế cũng sẽ khác nhau.

Người Nhật sống ở nước ngoài cũng có thể thừa kế

Cũng giống như người nước ngoài, người Nhật sống ở nước ngoài và không đăng ký cư trú tại Nhật cũng có thể nhận thừa kế.

Tuy nhiên, do không thể xin giấy chứng nhận cư trú hoặc giấy chứng nhận con dấu, nên cần thay thế bằng giấy chứng nhận lưu trú.

Các thủ tục và điểm cần lưu ý

Dưới đây là những điểm cần lưu ý khi người nước ngoài nhận thừa kế.

Tài sản tính bằng ngoại tệ phải quy đổi sang yên Nhật

Tài sản định giá bằng ngoại tệ phải được quy đổi sang yên Nhật để tiến hành thủ tục thừa kế.

Về nguyên tắc, thuế thừa kế được tính theo tỷ giá TTB (tỷ giá mua chuyển khoản của ngân hàng đối với khách hàng) vào ngày người để lại di sản qua đời.

Ngoài ra, bất động sản ở nước ngoài cần phải được định giá theo quy định của quốc gia sở tại.

Nên nhờ chuyên gia khi liên quan đến người nước ngoài

Nếu người thừa kế hoặc người để lại di sản là người nước ngoài thì thủ tục thừa kế sẽ trở nên phức tạp.

Ngay cả khi việc thừa kế được thực hiện theo pháp luật Nhật Bản, vẫn có thể cần sử dụng giấy tờ chứng nhận từ nước ngoài thay thế cho hộ khẩu hoặc giấy cư trú.

Hơn nữa, nếu người để lại di sản là người nước ngoài và phải tiến hành thừa kế theo luật nước họ thì mức độ phức tạp sẽ càng cao hơn.

Vì vậy, nếu việc thừa kế có liên quan đến người nước ngoài, bạn nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia như kế toán thuế.

Thủ tục trong trường hợp là bất động sản

Người để lại di sản là người Nhật cũng có thể để lại bất động sản cho người thừa kế là người nước ngoài.

Phần này giải thích thủ tục khi người nước ngoài thừa kế bất động sản tại Nhật Bản.

Đăng ký thừa kế để chuyển tên chủ sở hữu tài sản cho người thừa kế

“Đăng ký thừa kế” là thủ tục cần thiết để chuyển tên bất động sản được thừa kế sang tên người thừa kế là người nước ngoài.

Tên chính thức là “đăng ký chuyển quyền sở hữu”, thủ tục này cũng được thực hiện trong trường hợp giữa những người Nhật với nhau.

Tuy nhiên, trong trường hợp người nước ngoài thực hiện đăng ký thừa kế, có thể không thể chuẩn bị được hộ khẩu, giấy chứng nhận con dấu hoặc giấy cư trú.

Khi đó, cần chuẩn bị các giấy tờ tương đương.

Đối với người đến từ quốc gia không có hệ thống hộ khẩu, có thể sử dụng thẻ cư trú cho người nước ngoài để chứng minh nhân thân.

Ngoài ra, nếu sử dụng tài liệu từ nước ngoài thì cũng cần kèm theo bản dịch tiếng Nhật.

Phải nộp thuế đăng ký và giấy phép khi đăng ký thừa kế

Khi thực hiện đăng ký chuyển quyền sở hữu, ngoài thuế thừa kế, còn phải nộp thuế đăng ký và giấy phép.

Thuế đăng ký và giấy phép thông thường là 0,4% giá trị đất hoặc tài sản bất động sản.

Ngoài ra, người thừa kế phải khai báo và nộp thuế thừa kế trong vòng 10 tháng kể từ ngày hôm sau khi biết về việc phát sinh thừa kế.

Những điểm cần lưu ý khi người nước ngoài thừa kế bất động sản tại Nhật

Khi người nước ngoài thừa kế bất động sản tại Nhật, hãy lưu ý các điểm sau:

Cần xác nhận tình trạng quản lý bất động sản

Khi thừa kế bất động sản, cần xác nhận tình trạng quản lý của bất động sản đó.

Bất động sản bị bỏ mặc lâu năm có thể tiềm ẩn các vấn đề sau:

l  Tòa nhà bị xuống cấp, có nguy cơ sập đổ

l  Nếu tòa nhà cũ bị sập và gây thiệt hại cho hàng xóm, người thừa kế có thể phải chịu trách nhiệm bồi thường

l  Có khả năng bị người thứ ba chiếm dụng trái phép tòa nhà hoặc đất

l  Do không chăm sóc cây cối nên có thể phát sinh côn trùng

Như vậy, thừa kế bất động sản bị bỏ hoang lâu ngày có thể mang lại rủi ro bất lợi.

Đặc biệt, người đang sống ở nước ngoài trong giai đoạn thừa kế sẽ khó kiểm tra tình trạng bất động sản. Vì vậy, ngay cả khi phải nhờ đến người khác, cũng nên ủy thác cho công ty địa phương để xác minh tình trạng quản lý trước khi thừa kế.

Bất lợi nếu không có công ty quản lý bất động sản

Khi thừa kế nhà cửa hoặc bất động sản mà không có công ty quản lý thì có thể dẫn đến quản lý kém, làm giảm giá trị tài sản nghiêm trọng.

Chủ sở hữu bất động sản có trách nhiệm quản lý tài sản, nên nếu xảy ra sự cố thì dù không có lỗi cũng có thể bị yêu cầu chịu trách nhiệm.

Ngoài ra, nếu bất động sản bị chính quyền địa phương chỉ định là “nhà bỏ hoang đặc biệt”, thì sẽ không được hưởng ưu đãi thuế tài sản cố định.

Cần hiểu rằng việc thừa kế bất động sản không được quản lý đúng cách sẽ tiềm ẩn nguy cơ tăng gánh nặng thuế và trách nhiệm pháp lý.

wagaya Japan cung cấp dịch vụ quản lý dành cho chủ sở hữu là người nước ngoài

Chúng tôi có hơn 40 năm kinh nghiệm trong quản lý bất động sản tại Nhật và có thể hỗ trợ đa ngôn ngữ. Xin đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi.

Tổng kết

Về tài sản tại Nhật Bản, khi người nước ngoài thừa kế thì về cơ bản phải tiến hành theo pháp luật Nhật Bản và nộp thuế thừa kế.

Tuy nhiên, nếu người để lại di sản là người nước ngoài hoặc người thừa kế không có địa chỉ cư trú tại Nhật thì tình hình sẽ khác, cần hết sức lưu ý.

Vì việc thừa kế liên quan đến người nước ngoài rất phức tạp, nên nên nhờ chuyên gia như kế toán thuế xử lý.

Tại wagaya Japan, chúng tôi có liên kết với các chuyên gia có thể hỗ trợ đa ngôn ngữ. Nếu bạn có thắc mắc về thừa kế liên quan đến người nước ngoài, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi.