Ngoài bốn mùa xuân, hạ, thu, đông, Nhật Bản còn có một mùa gọi là “tsuyu” – mùa mưa.
Mùa mưa đánh dấu sự khởi đầu của mùa hè, và sau khi mùa mưa kết thúc, mùa hè thực sự nóng bức sẽ đến.
Mặc dù mùa mưa ở Nhật thường kéo dài khoảng một tháng, nhưng đôi khi có những đợt mưa kéo dài và liên tục.
Bài viết này sẽ giới thiệu đến những người có ý định sinh sống tại Nhật Bản về thực tế của mùa mưa.
Chúng tôi cũng sẽ chia sẻ những điều cần lưu ý trong mùa mưa và cách tận hưởng khoảng thời gian này, hãy đọc đến cuối bài nhé.

Kiến thức cơ bản về mùa mưa

Mùa mưa ở Nhật Bản là khoảng thời gian có nhiều mưa và nhiều mây, kéo dài từ cuối tháng 5 đến cuối tháng 7.
Ngoại trừ Hokkaido và quần đảo Ogasawara, hầu hết các khu vực trên toàn nước Nhật đều trải qua mùa mưa.
Hiện tượng này không chỉ có ở Nhật mà còn phổ biến ở Hàn Quốc, Đài Loan và miền nam Trung Quốc.

Cơ chế hình thành mùa mưa

Trong mùa mưa, một dải áp thấp gọi là “đới hội tụ mùa mưa” (tsuyu zensen) nằm gần khu vực Nhật Bản.
Khi thời tiết chuyển mùa từ xuân sang hè, các khối không khí có nhiệt độ và độ ẩm khác nhau va chạm, hình thành nên dải mưa này.
Do dải mưa này lưu lại quanh Nhật nên phần lớn đất nước rơi vào tình trạng mưa và mây kéo dài.
Khi dải mưa dịch chuyển lên phía bắc và rời khỏi Nhật Bản, mùa hè chính thức bắt đầu.

Ý nghĩa và thời gian của “vào mùa mưa” và “kết thúc mùa mưa”

Thời điểm bắt đầu mùa mưa được gọi là “vào mùa mưa” (nyūu), và thời điểm kết thúc gọi là “ra khỏi mùa mưa” (ake).
Do dải mưa di chuyển từ nam ra bắc nên thời gian vào và ra mùa mưa khác nhau tùy theo khu vực.

Thời gian trung bình vào và ra mùa mưa theo công bố của Cơ quan Khí tượng Nhật Bản như sau:

Thời gian trung bình dựa trên dữ liệu 30 năm đến năm Reiwa 2 (2020), không bao gồm các năm khó xác định rõ ràng.
Nguồn: Cơ quan Khí tượng Nhật Bản “Thống kê vào và ra mùa mưa từ năm 1951”

Cơ quan khí tượng công bố mỗi năm thời điểm vào và ra mùa mưa, nhưng vì thời tiết khó dự đoán nên các số liệu này có thể được điều chỉnh.
Do đó, bảng trên chỉ mang tính tham khảo.

Lượng mưa trong mùa mưa chiếm tỷ lệ lớn trong năm

Lượng mưa trong mùa mưa ở Nhật khá lớn, đặc biệt là tại miền Tây và miền Đông, chiếm khoảng 20–25% tổng lượng mưa cả năm.
Dù trời mưa liên tục dễ khiến tinh thần xuống dốc, nhưng lượng mưa này rất quan trọng cho đời sống, như cấp nước sinh hoạt và nông nghiệp.
Nếu lượng mưa mùa mưa ít, có thể dẫn đến tình trạng thiếu nước nghiêm trọng vào mùa hè.

Ở Nhật, ngoài mùa mưa cũng có nhiều ngày mưa

Tại một số quốc gia, mưa hiếm khi xảy ra ngoài mùa mưa, nhưng ở Nhật Bản, trời mưa khá thường xuyên ngay cả khi không phải mùa mưa.
Ngoài ra, cũng có những khoảng thời gian ngắn kéo dài vài tuần có mưa liên tục như:

• Mưa cải dầu (na-no-hana zuyu): từ cuối tháng 3 đến cuối tháng 4

• Mưa thu (aki-zuyu) hoặc mưa nhẹ đầu thu (usuzuyu): từ tháng 9 đến đầu tháng 10

• Mưa hoa trà (tsubaki-zuyu): từ cuối tháng 11 đến đầu tháng 12

Từ vựng tiếng Nhật liên quan đến mùa mưa

Dưới đây là một số từ vựng thường gặp trong mùa mưa tại Nhật:

• 空梅雨 (karazuyu): mùa mưa nhưng không có mưa

• 長梅雨 (nagazuyu): mùa mưa dài hơn bình thường

• 梅雨寒 (tsuyuzamu): trời lạnh bất thường trong mùa mưa

• 梅雨晴れ (tsuyubare): những ngày nắng hiếm hoi giữa mùa mưa

• じめじめ (jimejime): không khí ẩm ướt, oi bức

• しとしと (shitoshito):Từ tượng thanh mô tả cơn mưa nhẹ liên tục

Những điều cần chú ý trong mùa mưa

Đối với những người lần đầu trải nghiệm mùa mưa tại Nhật, hãy lưu ý những điểm sau:

Cẩn thận với nguy cơ thiên tai

Do mưa kéo dài và có thể có mưa lớn cục bộ, nguy cơ thiên tai như ngập lụt và sạt lở đất tăng cao trong mùa mưa.
Đặc biệt nếu sống gần sông hoặc vùng trũng, hãy xác định sẵn nơi trú ẩn và lộ trình sơ tán, đồng thời theo dõi thông tin từ chính quyền địa phương.
Ngoài ra, nên chuẩn bị sẵn bộ đồ dùng khẩn cấp để đề phòng.

Ngăn ngừa nấm mốc và ngộ độc thực phẩm

Mùa mưa có nhiệt độ ấm và độ ẩm cao, là điều kiện thuận lợi cho nấm mốc và vi khuẩn phát triển.
Hãy bảo quản thực phẩm cẩn thận, giữ nhà cửa khô thoáng.
Dùng máy hút ẩm, lau sạch những nơi đọng nước, sẽ giúp phòng tránh nấm mốc hiệu quả.

Giặt giũ cũng cần mẹo nhỏ

Trong mùa mưa, khó phơi đồ ngoài trời, khiến quần áo lâu khô và dễ có mùi khó chịu.
Bạn có thể dùng nước giặt có tính kháng khuẩn và khử mùi.
Nếu có điều kiện, hãy sử dụng máy giặt có chức năng sấy hoặc dùng dịch vụ giặt sấy tự động (coin laundry).

Biến đổi khí hậu đang thay đổi cả mùa mưa

Biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng rõ rệt đến đặc điểm mùa mưa ở Nhật. Những năm gần đây, lượng mưa cục bộ lớn có xu hướng gia tăng.
Các trận mưa cực lớn này vượt quá khả năng thoát nước của đô thị, dễ gây ngập lụt và sạt lở đất.
Người ta cũng cho rằng do biến đổi khí hậu, vị trí trung bình của dải mưa đang dần dịch chuyển về phía bắc.
Trong tương lai, có thể sẽ xuất hiện những kiểu mùa mưa hoàn toàn mới mà ngay cả người Nhật cũng chưa từng trải qua.

Tận hưởng vẻ đẹp chỉ có trong mùa mưa

Nhiều người cảm thấy khó chịu vì không đi chơi được trong mùa mưa, nhưng ở Nhật lại có những nét đẹp riêng.
Hoa cẩm tú cầu (ajisai), loài hoa nở rộ vào mùa mưa, là biểu tượng của mùa này.
Nhìn hoa ướt đẫm trong mưa cũng mang đến cảm giác thanh tịnh và nên thơ.
Các ngôi chùa, công viên vào ngày mưa cũng mang vẻ đẹp yên bình và đặc biệt.
Đừng vội buồn vì trời mưa, hãy thử tận hưởng khung cảnh chỉ có thể thấy trong những ngày mưa này nhé.

Tổng kết

Đối với những ai đến từ đất nước không có mùa mưa, mùa tsuyu của Nhật có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm trạng.
Tuy nhiên, đối với người Nhật, đây là mùa mưa “ban ơn”, cung cấp nước và sự sống.
Chỉ cần chuẩn bị chu đáo và có cách sống phù hợp, bạn hoàn toàn có thể sống thoải mái và tích cực trong mùa mưa tại Nhật!