Nhật Bản là một trong những quốc gia có động đất nhiều nhất thế giới, và phần lớn quần đảo Nhật Bản đều tiềm ẩn nguy cơ xảy ra động đất.

Nguyên nhân là do lãnh thổ Nhật Bản nằm tại khu vực giao nhau của nhiều mảng kiến tạo địa chất.

Tại Nhật Bản, để đối phó với thiên tai động đất có thời điểm xảy ra khó dự đoán, đã có nhiều biện pháp được áp dụng.

Nếu bạn hiện đang sinh sống ở nước ngoài và có kế hoạch chuyển đến Nhật Bản, hoặc đã đang sống tại Nhật, thì nên tìm hiểu trước về các biện pháp phòng chống động đất cũng như những chuẩn bị cần thiết.

Bài viết này sẽ tổng hợp các thông tin liên quan đến động đất mà bạn cần biết khi sống tại Nhật Bản.

Về thiên tai động đất ở Nhật Bản

Tại Nhật Bản, trung bình mỗi năm xảy ra khoảng 1.000 trận động đất có cường độ từ 4.0 đến 4.9 độ Richter, và khoảng 150 trận có cường độ từ 5.0 trở lên. (trung bình giai đoạn từ năm 2014 đến 2023)

Hãy đặc biệt lưu ý rằng, động đất tại Nhật xảy ra với tần suất cao như vậy.

※Tham khảo: Cơ quan Khí tượng Nhật Bản “Về động đất”

Các trận động đất lớn từng xảy ra ở Nhật Bản

Tại Nhật Bản đã từng xảy ra nhiều trận động đất lớn. Trong đó, 3 trận động đất dưới đây đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng về người và của:

【Động đất lớn vùng Kanto: Ngày 1 tháng 9 năm 1923: M7.9】

Số người chết/mất tích: Khoảng 105.000 người

Trận động đất xảy ra tại khu vực thủ đô, vào đúng thời điểm bữa trưa. Cùng với việc có gió lớn thổi khắp vùng Kanto vào thời điểm đó, hơn 210.000 căn nhà đã bị thiêu rụi hoàn toàn.

【Động đất Hanshin – Awaji: Ngày 17 tháng 1 năm 1995: M7.3】

Số người chết/mất tích: Khoảng 6.000 người (bao gồm cả các ca tử vong liên quan đến thiên tai)

Là một trận động đất trực tiếp xảy ra ở khu vực phía Nam tỉnh Hyogo. Trước khi trận động đất phía Đông Nhật Bản xảy ra, đây được xem là “thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất thời hậu chiến”. Nhiều tòa nhà đã bị sập.

【Động đất lớn miền Đông Nhật Bản: Ngày 11 tháng 3 năm 2011: M9.0】

Số người chết/mất tích: Trên 20.000 người (bao gồm cả các ca tử vong liên quan đến thiên tai)

Tại trận động đất lớn miền Đông Nhật Bản, các tỉnh Iwate, Miyagi, và Fukushima đã bị tấn công bởi trận sóng thần khổng lồ ngoài dự đoán. Tại cảng đánh cá Onagawa ở tỉnh Miyagi, sóng thần được ghi nhận cao đến 14,8 mét.

Hơn nữa, do ảnh hưởng của sóng thần, nhà máy điện hạt nhân Fukushima số 1 đã bị tan chảy lõi, làm thay đổi đáng kể nhận thức về điện hạt nhân trên toàn thế giới.

※Tham khảo: Trang thông tin phòng chống thiên tai của Văn phòng Nội các Nhật Bản “100 năm động đất lớn vùng Kanto”
※Tham khảo: Trang thông tin phòng chống thiên tai của Văn phòng Nội các Nhật Bản “Chuyên đề Động đất lớn miền Đông Nhật Bản”

Ngoài rung chấn trực tiếp của động đất, các thiên tai thứ cấp như sóng thần và hỏa hoạn cũng rất nghiêm trọng.

Ví dụ, sóng thần được hình thành do nước biển bị đẩy lên bởi động đất dưới đáy biển, tạo thành những con sóng khổng lồ tấn công các vùng ven biển. Trong trận động đất lớn miền Đông Nhật Bản, thiệt hại do sóng thần gây ra là cực kỳ nghiêm trọng, dẫn đến nhiều thương vong.

Hỏa hoạn cũng là thảm họa thường xảy ra ngay sau động đất. Do vỡ ống dẫn gas hoặc chập điện gây ra cháy, cộng với tình trạng giao thông bị chia cắt, xe cứu hỏa khó tiếp cận hiện trường, khiến thiệt hại dễ bị lan rộng.

Những trận động đất lớn có khả năng xảy ra tại Nhật Bản trong tương lai

Nhật Bản đang sử dụng công nghệ dự đoán có độ chính xác cao nhằm giảm thiểu thiệt hại do thiên tai động đất, và đã dự đoán một số trận động đất lớn có khả năng xảy ra.

Trong đó, trận động đất đặc biệt được lo ngại vì có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho khu vực thủ đô là trận động đất rãnh Nankai.

Trận động đất này được dự đoán có cường độ từ 8 đến 9 độ Richter, và có xác suất xảy ra khoảng 80% trong vòng 30 năm tới.

Khu vực bị ảnh hưởng được dự đoán sẽ trải dài từ Okinawa, Kagoshima đến Kanagawa, Tokyo, Chiba, Ibaraki, bao gồm cả khu vực thủ đô.

※Tham khảo: Trang thông tin phòng chống thiên tai của Văn phòng Nội các Nhật Bản “Thiên tai động đất”

Các nỗ lực ứng phó thiên tai do chính quyền địa phương chủ trì

Tại Nhật Bản, các chính quyền địa phương đang triển khai nhiều biện pháp nhằm giảm thiểu thiệt hại khi xảy ra động đất. Dưới đây là một số ví dụ:

Thực hiện diễn tập phòng chống thiên tai

Do đặc điểm địa phương khác nhau nên các biện pháp phòng chống cũng cần tùy chỉnh theo từng khu vực. Các chính quyền địa phương nâng cao ý thức phòng chống thiên tai của cư dân thông qua tổ chức diễn tập, sự kiện, và tư vấn.

Ngoài ra, hiện nay có các ứng dụng chia sẻ thông tin phòng chống thiên tai của chính quyền, hoặc diễn tập thiên tai dưới dạng trò chơi giúp người dân dễ tiếp cận hơn.

Hãy tích cực tham gia các hoạt động diễn tập do chính quyền địa phương tổ chức.

Phát hành tờ rơi phòng chống thiên tai đa ngôn ngữ

Nhiều chính quyền địa phương phát hành tài liệu phòng chống thiên tai bằng nhiều ngôn ngữ để hỗ trợ người nước ngoài không hiểu tiếng Nhật.

Để tránh lúng túng trong tình huống khẩn cấp, bạn nên chuẩn bị sẵn những tài liệu này.

Trên trang thông tin phòng chống thiên tai của Văn phòng Nội các cũng có phát hành poster “Điểm lưu ý giảm thiểu thiên tai dành cho người nước ngoài” bằng nhiều ngôn ngữ.

Cách tra cứu thông tin phòng chống thiên tai của địa phương

Để tra cứu thông tin diễn tập thiên tai tại nơi mình sinh sống, bạn có thể sử dụng các phương pháp sau:

• Xem trên trang web chính thức của chính quyền địa phương

• Tra cứu thông tin địa phương trên trang phòng chống thiên tai của Văn phòng Nội các

• Tải ứng dụng cung cấp thông tin thiên tai của địa phương

• Kiểm tra các bản tin của chính quyền hoặc khu phố

Bạn cũng có thể thu thập thông tin về các buổi diễn tập phòng chống thiên tai và tài liệu thông tin thảm họa đa ngôn ngữ thông qua các phương pháp nêu trên.

Những việc cá nhân có thể chuẩn bị để đối phó với động đất

Vì không ai biết trước khi nào động đất sẽ xảy ra, nên việc chuẩn bị sẵn sàng trong cuộc sống hằng ngày là rất quan trọng.

Phần này sẽ tổng hợp những việc mà người đang sinh sống tại Nhật Bản nên thực hiện để ứng phó với động đất.

Danh sách các vật dụng cần chuẩn bị mang theo và dự trữ để phòng chống động đất

Dưới đây là danh sách các vật dụng cần chuẩn bị sẵn sàng khi có động đất.
Hãy bổ sung tùy theo số lượng thành viên trong gia đình, giới tính, độ tuổi, tôn giáo, v.v.

【Vật dụng mang theo】

• Nước uống

• Thực phẩm khẩn cấp

• Pin sạc hoặc pin dự phòng cho điện thoại

• Đèn pin

• Radio cầm tay

• Pin dự phòng

• Mũ bảo hiểm hoặc mũ trùm đầu chống thiên tai

• Đồ có giá trị

• Tiền mặt

• Khăn tắm

• Khẩu trang

• Quần áo thay

• Áo mưa

• Giấy vệ sinh / khăn giấy ướt

• Găng tay

• Dao nhỏ, đồ mở nắp hộp, đồ mở nắp chai

• Bật lửa, diêm, nến

• Túi ni lông

• Bản sao thẻ bảo hiểm y tế hoặc hộ chiếu

• Thuốc và dụng cụ y tế sơ cứu

【Vật dụng dự trữ】

• Nước uống (mỗi người khoảng 3 lít/ngày)

• Thực phẩm

• Mền / túi ngủ

• Dụng cụ vệ sinh cá nhân

• Nồi / ấm đun nước

• Nhà vệ sinh tạm thời

• Tấm bạt xanh

• Giấy vệ sinh / khăn giấy / khăn giấy ướt

• Báo giấy

• Dụng cụ sửa chữa

• Đũa dùng một lần / ly giấy / đĩa giấy

• Màng bọc thực phẩm / giấy nhôm

※Để biết thêm chi tiết về các dụng cụ phòng chống thiên tai, vui lòng tham khảo các trang hướng dẫn phòng chống thiên tai khác.

Những việc có thể thực hiện tại nhà để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai

“Giảm thảm họa” là các biện pháp nhằm giảm thiểu tối đa thiệt hại khi xảy ra thiên tai.

Vì không thể kiểm soát được thời điểm động đất xảy ra, nên việc thực hiện các biện pháp giảm thảm họa để bảo vệ bản thân và gia đình là rất quan trọng.

Hãy tham khảo các cách sau đây để chuẩn bị giảm thiểu thiệt hại tại nhà:

【Cố định đồ nội thất】

Đối với nhà riêng, hãy dùng đinh hoặc các thiết bị cố định để gắn chặt đồ nội thất vào tường nhằm ngăn ngừa việc đổ ngã do động đất.

Tại Nhật Bản có bán các loại thanh chống để cố định đồ nội thất, nên đối với người sống trong nhà thuê, hãy cân nhắc sử dụng các phương pháp cố định mà không làm hư hại tường.

【Không đặt vật nặng hoặc dễ vỡ ở nơi cao】

Khi xảy ra động đất, các vật đặt trên kệ có thể bị rung và văng ra, gây thương tích cho người trong nhà.

Để phòng tránh những tai nạn như vậy, hãy hình thành thói quen không đặt vật nặng hoặc đồ dễ vỡ ở nơi cao.

Ngoài ra, như một biện pháp phòng cháy, việc lắp đặt thiết bị ngắt điện cảm ứng (thiết bị tự động ngắt điện khi phát hiện động đất) cũng rất hiệu quả. Điều này giúp phòng tránh hỏa hoạn do điện được phục hồi sau động đất. Đặc biệt, nếu sống ở khu vực có mật độ dân cư cao, nên cân nhắc lắp đặt thiết bị này.

Xác nhận sẵn các địa điểm lánh nạn

“Địa điểm lánh nạn” là nơi những người không thể tiếp tục sinh sống tại nhà do thiên tai có thể tạm thời trú ngụ và đảm bảo an toàn.

Cụ thể, các nhà thi đấu của trường học hoặc hội trường công cộng thường được chỉ định làm nơi lánh nạn, và trên toàn Nhật Bản có hơn 80.000 địa điểm như vậy.

Ngoài ra, cần phân biệt giữa “địa điểm lánh nạn” và “nơi sơ tán khẩn cấp”. “Nơi sơ tán khẩn cấp” là nơi khẩn cấp để bảo vệ tính mạng khi thiên tai xảy ra, và được chỉ định riêng biệt theo từng loại thiên tai dựa trên Luật cơ bản về đối phó thiên tai.

Hãy kiểm tra trước các trang web chính thức của chính quyền địa phương để xác định các địa điểm lánh nạn và nơi sơ tán gần bạn.

Các địa điểm lánh nạn cũng có thể được sử dụng làm nơi tập trung của gia đình sau khi thiên tai xảy ra.

Tại các khu vực được dự báo có thể xảy ra sóng thần, ngoài địa điểm lánh nạn còn có thể có các “tòa nhà tránh sóng thần” hoặc “tuyến đường sơ tán lên cao”. Nếu bạn sống gần biển, hãy chắc chắn xác nhận thời gian và tuyến đường đến nơi tránh sóng thần.

Thông tin về các ứng dụng và trang web hữu ích khi xảy ra thiên tai

Cuối cùng, xin giới thiệu một số ứng dụng và trang web có thể sử dụng trong trường hợp xảy ra thiên tai.

Nếu thường xuyên sử dụng các ứng dụng và trang web này để thu thập thông tin phòng chống thiên tai, bạn sẽ có thể sử dụng thành thạo khi cần thiết.

【NHK WORLD – JAPAN「Disaster & Emergency」】

Đây là trang web chính thức của NHK cung cấp thông tin về động đất, sóng thần, bão… bằng nhiều ngôn ngữ, chủ yếu là tiếng Anh.

Khi xảy ra thiên tai tại Nhật Bản, bạn có thể theo dõi trực tiếp những thông tin đáng tin cậy như tin tức khẩn cấp mới nhất, thông tin sơ tán, tình trạng thiệt hại…

Ngoài ra, trang web còn có tin tức video, bản đồ kèm theo thông báo, và các giải thích về các thảm họa trong quá khứ, là công cụ hỗ trợ đáng tin cậy cho người nước ngoài sinh sống hoặc du lịch tại Nhật.

【Ứng dụng “Safety tips” – Thông tin phòng chống thiên tai đa ngôn ngữ】

Đây là ứng dụng miễn phí được giám sát bởi Cục Du lịch Nhật Bản, dành cho người nước ngoài du lịch hoặc sinh sống tại Nhật, hỗ trợ 13 ngôn ngữ.

Ứng dụng sẽ thông báo ngay lập tức các thông tin như động đất, sóng thần, cảnh báo đặc biệt hoặc hướng dẫn sơ tán bằng hình thức thông báo đẩy (push notification), giúp bạn hành động một cách an toàn khi có thiên tai.

Ngoài thông tin thời tiết, ứng dụng còn tích hợp các chức năng hữu ích trong thiên tai như tìm kiếm địa điểm lánh nạn, thông tin cơ sở y tế, liên kết đến thông tin giao thông…

【Japan Safe Travel（JST / Cục Du lịch Nhật Bản）】

Đây là trang web cung cấp thông tin về thiên tai và an toàn dành cho khách du lịch nước ngoài do Cục Du lịch Nhật Bản (JNTO) vận hành.

Trang web cung cấp các thông tin mới nhất về thiên tai như động đất, bão, tình trạng hoạt động của giao thông công cộng, sân bay và các điểm du lịch bằng tiếng Anh dễ hiểu.

Ngoài ra còn có chức năng kết nối với LINE, giúp cả du khách ngắn hạn cũng có thể dễ dàng nhận cảnh báo thiên tai.

【Yahoo! 防災速報】（Cảnh báo thiên tai Yahoo!）

Ứng dụng “Cảnh báo thiên tai Yahoo!” không chỉ cung cấp tin tức động đất mà còn cả cảnh báo J-ALERT, thông tin về núi lửa, v.v…

Bạn cũng có thể xác nhận thông tin chia sẻ về các dịch vụ sinh hoạt như điện, nước, gas, nên ứng dụng rất hữu ích kể cả khi đang lánh nạn.

Một số chức năng như giao diện ứng dụng và email xác nhận an toàn cũng hỗ trợ bằng tiếng Anh.

【Cổng thông tin phòng chống thiên tai của Bộ Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch】

Cổng thông tin phòng chống thiên tai do Bộ Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch cung cấp, tập hợp thông tin cần thiết trước và sau thiên tai.

Toàn bộ trang web không chỉ có tiếng Nhật mà còn có thể chuyển đổi sang các ngôn ngữ khác như tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Hàn.

Tổng kết

Để có thể sinh sống tại Nhật Bản – một quốc gia thường xuyên xảy ra động đất, điều quan trọng là bạn cần trang bị kiến thức và chuẩn bị trước về động đất.

Hãy tham khảo bài viết này và bắt đầu thực hiện các biện pháp phòng chống và giảm thiểu thiên tai ngay từ bây giờ. Việc chuẩn bị thường xuyên trong cuộc sống hàng ngày có thể là yếu tố quyết định đến vận mệnh của chính bạn và gia đình trong thời khắc khẩn cấp.

Ngoài ra, không chỉ cần nâng cao cảnh giác đối với động đất, mà còn phải chú ý đến các thảm họa thứ cấp như sóng thần và hỏa hoạn. Những thảm họa này có thể cướp đi sinh mạng của con người chỉ trong vài phút đến vài chục phút sau khi xảy ra thiên tai.

Để bảo vệ tính mạng, bạn cần xác định rõ “mang theo gì” và “sơ tán đến đâu” trong cuộc sống thường nhật, đồng thời kiểm tra và cập nhật các thông tin đó định kỳ.